Dagelijks word je blootgesteld aan een grote hoeveelheid chemicaliën. De hoeveelheid verschillende chemicaliën is de laatste tientallen jaren enorm toegenomen. Steeds meer onderzoeken vinden aanwijzingen voor negatieve effecten van chemicaliën waaraan we dagelijks worden blootgesteld, maar het is vrijwel onmogelijk om de negatieve effecten hiervan te bewijzen. 

Waarom zijn de negatieve effecten moeilijk te bewijzen? 

Majorie van Duursen – hoogleraar toxicologie aan de Vrije Universiteit – doet onderzoek naar het effect van chemicaliën. Volgens haar ontbreken op dit moment de juiste testen om negatieve effecten van chemicaliën in kaart te brengen. Daarnaast richt onderzoek zich vaak op slechts één stof en bepaalt daarvan de veilige dosis. Dit staat ver van de werkelijkheid, want in de praktijk worden we dagelijks niet aan één stof blootgesteld, maar aan een ‘cocktail’ van verschillende chemicaliën. Daarom zou er onderzoek gedaan moeten worden naar het gezamenlijke effect van al die chemicaliën. 

Mogelijk negatieve effecten 

Er zijn aanwijzingen dat sommige chemicaliën, die in het lichaam terecht komen, een reactie van het immuunsysteem kunnen uitlokken. Het immuunsysteem ziet deze chemicaliën namelijk als lichaamsvreemde ‘indringers’ die aangevallen moeten worden. Op deze manier wordt ontsteking en mogelijk auto-immuniteit uitgelokt. Onder andere BPA wordt hiervan verdacht. 

Daarnaast worden bepaalde chemicaliën in verband gebracht met een verstoorde hormoonhuishouding; een verminderde vruchtbaarheid en een verhoogd risico op hormoongevoelige kankers, zoals prostaat-, zaadbal- en borstkanker. 

Hoe word je blootgesteld aan gifstoffen? 

Giftige chemicaliën bevinden zich overal. Sommige chemicaliën hebben een verstorende werking op de hormoonhuishouding. Vandaar de term hormoonverstorende stoffen. Voorbeelden van hormoonverstorende stoffen zijn bisfenol A (BPA) en ftalaten. Beide zijn in plastic te vinden. Ook parabenen in cosmetica hebben een hormoonverstorende werking. 

Hormoonverstorende stoffen bevinden zich onder andere in sommige cosmetica, luchtverfrissers, speelgoed, (voedings)verpakkingsmaterialen, kleding en meubels. Mensen worden voornamelijk blootgesteld via het eten, maar ook via lucht, drinkwater en huisstof. 

Hormoonverstorende/giftige stoffen ‘lekken’ uit producten die iedereen in zijn huis of werkruimte heeft staan. Bijvoorbeeld brandvertragers, die o.a. voor meubels en elektronische apparatuur gebruikt worden. Je huid (handen) komt ermee in contact (bijvoorbeeld als je met je arm op de leuning van een bank leunt of als je op je laptop aan het typen bent) en via je handen komt het via je eten in je mond terecht. Giftige stoffen uit verzorgingsproducten en cosmetica kunnen ook via de huid opgenomen worden.  

Ook via de voeding en via dranken word je blootgesteld aan chemicaliën. BPA kan uit plastic verpakkingen (aan de binnenkant van blik zit ook een plastic laagje met BPA) lekken en op die manier in de voeding of in dranken terecht komen.   

Naast chemicaliën lijkt ook straling negatieve effecten op de gezondheid te hebben. Straling is afkomstig van draadloze elektronische apparatuur, zoals laptops en mobiele telefoons. Professor Martin Pall is expert op het gebied van straling. Volgens hem leidt blootstelling aan straling onder andere tot een verminderde vruchtbaarheid, verstoorde hormoonwerking, verminderde werking van het zenuwstelsel en het brein en een verhoogd risico op hartproblemen en kanker.  

Volgens Pall richt onderzoek naar de veiligheid van straling zich alleen op de thermische effecten 

(verwarmende effecten) van straling en niet op de niet-thermische effecten (niet-verwarmende effecten). Volgens Pall vormen juist de niet-thermische effecten een gezondheidsrisico. Ook hier lijkt het erop dat de veiligheid niet met de juiste onderzoeksmethoden is onderzocht. 

Hoe kun je jezelf beschermen tegen giftige stoffen en straling? 

• Helaas zijn giftige stoffen en straling niet helemaal te vermijden, maar je kunt wel je blootstelling eraan verminderen: 
• Vermijd gifstoffen uit verzorgingsproducten (o.a. douchegel, shampoo, deodorant, parfum, haarspray/haarlak), make-up, reinigingsmiddelen (ook vaatwastabletten, afwasmiddel) etc. door zo veel mogelijk gebruik te maken van natuurlijkere alternatieven (zie o.a. webshops Bio-Amable en Greenjump). Je huid kan allerlei stoffen opnemen, dus wees bewust van wat je op je huid smeert. Lippenstick komt ook in je mond terecht waar het opgenomen kan worden. Haarspray en haarlak krijg je via het ademen binnen. Kortom: dit is echt iets om serieus te nemen.  
  P.s. je hoeft niet elke keer met douchegel en shampoo te wassen. Daarnaast kun je prima zonder parfum. Goede deodorant merken: We Love The Planet en The Ohm.  
• Eet waar mogelijk biologisch, want zo vermijd je giftige bestrijdingsmiddelen. 
• Vermijd voedsel en dranken uit plastic en blik. 
• Was voor het eten je handen met warm water en natuurlijke handzeep. 
• Ventileer je huis en werkruimte (zet regelmatig ramen open; gebruik een luchtfilter). 
• Regelmatig stofzuigen, dweilen, afstoffen. 
• Zet de afzuigkap aan tijdens het koken of als je de airfryer gebruikt. Bij deze activiteiten komen namelijk grote hoeveelheden fijnstof vrij, die je via je ademhalingswegen binnenkrijgt als je het niet via de afzuigkap afvoert. 
• Regelmatig stofzuigen om de stoffen die uit de meubels en apparatuur gelekt zijn te verwijderen. 
• Via zweet worden o.a. zware metalen uitgescheiden. Dit kun je mogelijk stimuleren door het nemen van een sauna, infraroodcabine of een heet bad. Daarnaast wordt de zweetproductie natuurlijk gestimuleerd door sport. 
• Bewaar eten en drinken in glazen bakken en glazen flessen/bekers. 
• Gebruik eventueel een waterfilter (bijvoorbeeld EWO) om kraanwater te filteren. 
• Beperk blootstelling aan straling. Gebruik zo weinig mogelijk draadloos internet en maak gebruik van bekabeld internet. Houd je mobiele telefoon op afstand (ook tijdens het bellen, bijvoorbeeld op luidspreker) en/of zet hem op vliegtuigmodus. 

Bronnen ter verdieping 

https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/help-hormoonverstorende-stoffen-dewereld-uit.htm  

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/04/overal-zitten-hormoonverstorende-stoffen-a3907854  

https://www.foodlog.nl/artikel/van-de-ene-hormoonverstoorder-naar-de-andere-de-eu-investeert-in-eenoploss/  

https://www.scientias.nl/hormoonverstoorders-wat-veroorzaken-ze-nou-echt/  

https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/een-gezonde-levensstijl-voorkomt-niet-per-se-dat-je-giftigestoffen-binnenkrijgt~bfc9d1ad/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F  

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/03/04/overal-zitten-hormoonverstorende-stoffen-a3907854  

https://www.radiationresearch.org   

Moriyama, K., Tagami, T., Akamizu, T., Usui, T., Saijo, M., Kanamoto, N., … & Nakao, K. (2002). Thyroid hormone action is disrupted by bisphenol A as an antagonist. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 87(11), 5185-5190. 

Kharrazian, D. (2014). The potential roles of bisphenol A (BPA) pathogenesis in autoimmunity. Autoimmune diseases, 2014. 

Chailurkit, L. O., Aekplakorn, W., & Ongphiphadhanakul, B. (2016). The association of serum bisphenol A with thyroid autoimmunity. International journal of environmental research and public health, 13(11), 1153.